Bộ Y tế vừa đưa ra đề xuất gây chú ý: hỗ trợ tiền mặt, hiện vật và ưu đãi dịch vụ công hỗ trợ sinh hai con gái. Đây là một phần trong dự thảo Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2025 – 2030, nhằm đối phó với tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức báo động tại nước ta.
Tình trạng mất cân bằng giới tính: Vượt ngưỡng tự nhiên
Theo số liệu do Bộ Y tế và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc công bố trong lễ mít tinh ngày Dân số Thế giới 11/7/2025, tỷ số giới tính khi sinh tại Việt Nam hiện là 111,4 bé trai trên 100 bé gái – cao hơn hẳn mức tự nhiên (105/100). Đồng thời, tỉ suất sinh chỉ còn 1,91 con/phụ nữ, mức thấp nhất trong lịch sử nhân khẩu học nước ta.
Các chuyên gia đánh giá mất cân bằng giới tính đang tạo ra những hệ lụy tiềm ẩn như: nguy cơ thiếu hụt nữ giới nghiêm trọng trong tương lai, mất cân đối thị trường lao động và khó khăn trong hôn nhân, đặc biệt ở các vùng nông thôn.
Nguyên nhân sâu xa là tư tưởng trọng nam – dẫn đến tình trạng lựa chọn giới tính khi sinh và bỏ qua quyền được sinh ra bình đẳng của trẻ gái.
Đề xuất hỗ trợ sinh hai con gái: Thay đổi bằng khuyến khích tài chính
Dự thảo chiến lược của Bộ Y tế hướng đến việc hỗ trợ sinh hai con gái bằng các chính sách cụ thể:
- Tiền mặt: Trợ cấp trực tiếp cho các gia đình sinh đủ hai con gái
- Hiện vật: Tặng quà, vật phẩm hỗ trợ chăm sóc trẻ nhỏ
- Y tế: Miễn phí dịch vụ khám thai, sàng lọc trước sinh và sau sinh
- Dịch vụ công: Ưu tiên tiếp cận nhà ở xã hội, giáo dục, BHYT…
Mục tiêu của đề xuất là thay đổi nhận thức từ “trọng nam” sang “trọng chất lượng”, khuyến khích các gia đình sinh đủ 2 con gái và vẫn được hưởng đầy đủ quyền lợi, thậm chí ưu đãi.
Xem thêm: Từ ngày 1/10, tất cả bệnh viện bắt buộc kê đơn thuốc điện tử: Bước tiến quản lý và an toàn thuốc
Vì sao cần hỗ trợ sinh hai con gái?
Chính sách này có thể tác động theo hướng tích cực đến cơ cấu dân số và sự công bằng giới tính nếu được triển khai đồng bộ:
- Thay đổi quan niệm xã hội: Từng bước xóa bỏ định kiến giới tính, lan tỏa thông điệp “con gái cũng quý như con trai”
- Tác động đến hành vi sinh sản: Hỗ trợ tài chính giúp giảm áp lực đẻ con trai vì lo chi phí
- Giảm mất cân bằng giới tính: Khi nhiều gia đình chọn sinh 2 con gái mà không bị phân biệt, tỷ lệ giới tính sẽ dần ổn định
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhập tin tức mới nhanh nhất!
Góc nhìn chuyên gia: Chính sách hỗ trợ sinh hai con gái tốt nhưng cần đồng bộ
TS. Nguyễn Thu Hà – chuyên gia dân số và giới cho biết:
“Hỗ trợ sinh hai con gái là bước đột phá trong chính sách dân số, nhưng không thể kỳ vọng hiệu quả tức thì nếu không có truyền thông, giáo dục và giám sát thực hiện rõ ràng.”
Đồng quan điểm, một số ý kiến cho rằng chính sách hỗ trợ sinh hai con gái cần đi kèm:
- Hệ thống đăng ký – xác nhận minh bạch, tránh trục lợi
- Theo dõi tỷ lệ giới tính theo khu vực để điều chỉnh chính sách linh hoạt
- Giáo dục cộng đồng về quyền trẻ em và giá trị của con gái
Góc nhìn FAMAX: Hỗ trợ đúng – Truyền thông trúng
Theo FAMAX, hỗ trợ sinh hai con gái là cách tiếp cận nhân văn và thiết thực. Tuy nhiên, muốn chính sách thành công, cần:
- Tích hợp truyền thông thay đổi hành vi vào mọi cấp xã/phường
- Đưa truyền thông bình đẳng giới vào học đường và chương trình truyền hình
- Ưu tiên ngân sách thử nghiệm tại các địa phương có tỷ lệ mất cân bằng cao
Đặc biệt, việc hỗ trợ nên đi kèm với giáo dục cha mẹ về vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội hiện đại – từ đó hình thành sự tự hào và trách nhiệm khi nuôi dạy con gái.
Đề xuất hỗ trợ sinh hai con gái là một bước đi cần thiết để điều chỉnh mất cân bằng giới tính, giảm thiểu bất công giới và thúc đẩy bình đẳng trong sinh sản. Tuy nhiên, để mang lại hiệu quả thực tế, chính sách cần thực hiện song song với truyền thông, giáo dục và kiểm soát thực thi.
Nguồn: Bộ Y tế đề xuất hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật với gia đình sinh con một bề, có hai con gái
