Dược Việt tăng trưởng ấn tượng nhưng vẫn đối mặt nghịch lý giá trị thấp do thiếu đầu tư R&D và phụ thuộc thuốc generic.
Dược Việt tăng trưởng vượt Philippines, Thái Lan
Theo báo cáo của IQVIA trong quý 2/2025, ngành dược Việt Nam đạt quy mô thị trường khoảng 9,081 tỉ USD, tăng trưởng khoảng 5% so với cùng kỳ. Với kết quả này, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan (8,657 tỉ USD) và Philippines (5,155 tỉ USD) về giá trị thị trường dược phẩm. Đây là dấu hiệu cho thấy dược Việt tăng trưởng liên tục, nhờ dân số đông, già hóa nhanh, thu nhập người dân tăng, cùng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao.
Ảnh: Imexpharm
Tuy nhiên, đi kèm với con số tăng trưởng tích cực lại là một nghịch lý lớn: dược Việt tăng trưởng nhưng chủ yếu ở phân khúc thấp, giá trị gia tăng không cao. Điều này đặt ra câu hỏi về hướng đi dài hạn và khả năng phát triển bền vững của ngành.
Nghịch lý: Tăng trưởng nhanh nhưng giá trị thấp
Thị trường dược Việt được đánh giá là giàu tiềm năng, nhưng vẫn tồn tại tình trạng sản xuất phân mảnh, tập trung chủ yếu vào thuốc generic – vốn là các loại thuốc đã hết hạn bảo hộ sáng chế, giá thành rẻ, biên lợi nhuận thấp.
Hiện nay, Việt Nam có khoảng 250 nhà máy dược đạt tiêu chuẩn GMP-WHO. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó chủ yếu sản xuất thuốc generic và gần như không có đóng góp đáng kể trong khâu nghiên cứu phát triển thuốc mới hay công nghệ cao. Điều này dẫn đến thực trạng dược Việt tăng trưởng nhanh nhưng rơi vào cái gọi là “bẫy giá trị thấp”.
Báo cáo từ một số doanh nghiệp trong ngành cho thấy tỷ trọng thuốc biệt dược gốc và sản phẩm công nghệ cao trong cơ cấu doanh thu nội địa còn rất thấp. Hầu hết thuốc công nghệ cao vẫn phải nhập khẩu với giá cao, làm giảm sức cạnh tranh của dược phẩm nội địa trên thị trường trong nước.
Ngoài ra, ngành còn phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu. Khoảng 85–90% nguyên liệu hoạt chất (API) đang được nhập từ Trung Quốc và Ấn Độ. Sự phụ thuộc này khiến giá trị sản xuất trong nước bị hạn chế và dễ bị ảnh hưởng bởi biến động bên ngoài, cản trở tiềm năng dược Việt tăng trưởng thực chất.
Nguyên nhân của tình trạng giá trị thấp
Có ba nguyên nhân chính khiến dược Việt tăng trưởng nhưng không nâng cao được giá trị nội tại:
- Thiếu đầu tư R&D: Các doanh nghiệp dược Việt chưa đầu tư bài bản vào nghiên cứu phát triển thuốc mới, đặc biệt là thuốc đặc trị hoặc thuốc sinh học có giá trị cao. Lý do chính là chi phí cao, rủi ro lớn và thời gian thu hồi vốn lâu.
- Chưa có doanh nghiệp dẫn đầu đủ tầm: Thị trường thiếu những “nhà vô địch quốc gia” có thể đầu tư mạnh và dẫn dắt toàn ngành lên một đẳng cấp mới. Sự phân mảnh trong sản xuất và kinh doanh khiến nguồn lực bị chia nhỏ, thiếu hiệu quả.
- Môi trường pháp lý chưa thúc đẩy đổi mới: Dù có nhiều cải tiến, chính sách hỗ trợ nghiên cứu phát triển dược phẩm công nghệ cao tại Việt Nam vẫn còn khiêm tốn, thiếu cơ chế ưu đãi tài chính rõ ràng để thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư dài hạn, cản trở quá trình dược Việt tăng trưởng đúng tiềm năng.
Giải pháp để nâng giá trị ngành dược Việt
Để dược Việt tăng trưởng bền vững và có giá trị cao hơn, cần thực hiện một số giải pháp trọng điểm:
- Tăng đầu tư vào R&D: Doanh nghiệp cần dành ngân sách đáng kể cho việc phát triển sản phẩm mới, xây dựng trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học.
- Hợp tác chiến lược: Cần đẩy mạnh liên doanh, liên kết với các tập đoàn dược phẩm quốc tế để chuyển giao công nghệ, học hỏi quy trình sản xuất thuốc chất lượng cao.
- Xây dựng thương hiệu dược quốc gia: Chính phủ nên chọn lọc và hỗ trợ một số doanh nghiệp có tiềm năng để phát triển thành nhà sản xuất dược phẩm hàng đầu khu vực, đóng vai trò đầu tàu.
- Chính sách khuyến khích sản xuất thuốc giá trị cao: Cần ban hành chính sách ưu tiên đấu thầu, định giá hoặc hỗ trợ thuế cho các sản phẩm nội địa có hàm lượng công nghệ cao, thay vì chỉ tập trung vào giá rẻ. Điều này sẽ giúp dược Việt tăng trưởng toàn diện hơn.
Góc nhìn Famax
Famax cho rằng, dược Việt tăng trưởng là tín hiệu tích cực nhưng sẽ thiếu bền vững nếu ngành không thoát khỏi mô hình giá trị thấp hiện nay. Việc sản xuất chủ yếu thuốc generic khiến ngành không thể cạnh tranh lâu dài, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và sự phát triển mạnh mẽ của dược phẩm công nghệ cao trên thế giới.
Từ góc độ chuyên môn, Famax kiến nghị:
- Tăng cường đầu tư vào đổi mới sáng tạo trong ngành dược;
- Cải thiện năng lực sản xuất trong nước thông qua chuỗi cung ứng tự chủ;
- Nhà nước cần đóng vai trò kiến tạo, dẫn dắt với chính sách ưu tiên thuốc nội có giá trị cao.
Chỉ khi vượt qua được “bẫy giá trị thấp”, ngành dược Việt mới có thể thực sự vươn lên mạnh mẽ. Famax luôn cam kết đồng hành cùng ngành dược Việt tăng trưởng toàn diện, hướng tới mục tiêu không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng và giá trị.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật nhiều thông tin hữu ích!
Thông tin trích nguồn từ: Báo Thanh Niên
Link bài báo gốc: https://thanhnien.vn/nghich-ly-duoc-viet-tang-truong-cao-nhung-doi-mat-bay-gia-tri-thap-185251013180522476.htm
